Sách Ngữ Văn 8 Cánh Diều Tập 1 Bài 1
Truyện ngắn Tôi đi học được in trong tập truyện Quê mẹ (1941). Hôm nay, Mytour xin giới thiệu bài Soạn văn 8: Tôi đi học, cung cấp những kiến thức hữu ích về tác giả, tác phẩm.
Truyện ngắn Tôi đi học được in trong tập truyện Quê mẹ (1941). Hôm nay, Mytour xin giới thiệu bài Soạn văn 8: Tôi đi học, cung cấp những kiến thức hữu ích về tác giả, tác phẩm.
Soạn văn 8 Cánh diều ngắn nhất | Soạn văn 8 Tập 1, Tập 2 ngắn nhất | Ngữ văn 8 Cánh diều
Nhằm mục đích giúp học sinh soạn văn lớp 8 Cánh diều ngắn gọn nhất mà vẫn đủ ý, tập thể Giáo viên VietJack biên soạn bản Soạn văn 8 Tập 1 & Tập 2 ngắn nhất. Hi vọng các bạn sẽ thích thú bản soạn môn Ngữ văn lớp 8 này!
Xem thêm lời giải sgk lớp 8 Cánh diều hay khác:
Tài liệu Giáo án, Đề thi lớp 8 có đáp án hay khác:
Câu 1 (trang 14, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Tóm tắt nội dung văn bản (Truyện kể lại sự việc gì? Sự việc ấy xảy ra trong bối cảnh nào? Cốt truyện có gì đặc biệt?,…)
Đọc kĩ văn bản và tóm lược lại các nội dung chính.
“Tôi đi học” kể lại câu chuyện về lần đầu tiên đến trường của nhân vật tôi. Trong ngày đầu tiên đi học ấy, khung cảnh quen thuộc trở nên khác lạ. Mọi cảm xúc bồi hồi, náo nức nảy nở trong lòng tôi. Tôi cảm thấy vô cùng lạ lẫm, trước sự hồi hộp và lo lắng cho khoảnh khắc khai trường, tôi còn có suy nghĩ rằng chỉ những ai thành thạo mới cầm nổi bút thước. Ấy thế mà mẹ đã giúp tôi vào lớp, dù tôi có òa khóc lên. Rồi tôi được ngồi vào bàn với bạn bè mới, tôi bắt đầu viết những dòng chữ đầu tiên.
Văn bản "Tôi đi học" là những dòng hồi tưởng của tác giả về buổi tựu trường. Những cảm xúc bồi hồi, háo hức của nhân vật "tôi" khi được mẹ đưa đến trường trên con đường làng quen thuộc. Những cảnh vật, con người thân quen bỗng trở nên kì lạ khi trong lòng tác giả cũng có sự thay đổi lớn: "Hôm nay tôi đi học".
Truyện ngắn "Tôi đi học" được kể lại theo trình tự thời gian, men theo dòng hồi tưởng của nhân vật "tôi" với kỉ niệm ngày đầu tiên đến trường. Trong truyện là chất thơ bàng bạc chen lẫn những cảm xúc háo hức, hồi hộp, bất ngờ của nhân vật "tôi" với những hình ảnh thân quen như: con đường, sách vở, quần áo mới, bạn học mới,...Đó là những hình ảnh vừa xa lạ nhưng cũng vừa gần gũi, trang nghiêm giúp nhân vật "tôi" tự tin bước vào ngày học đầu tiên.
Câu 2 (trang 14, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Nhân vật chính là ai? Nhân vật ấy được nhà văn miêu tả ở những phương diện nào (ngoại hình, lời nói, hành động, tâm trạng và mối quan hệ với các nhân vật khác,…)?
Đọc kĩ văn bản, tìm ra nhân vật chính và các chi tiết về nhân vật chính
- Nhân vật chính trong văn bản chính là người kể chuyện xưng tôi.
- Nhân vật tôi được miêu tả qua các phương diện:
+ Tôi là một chú bé chuẩn bị bước vào lớp 1.
+ Cảm xúc: ngày đầu tiên đi học đã khiến trong tôi nảy nở nhiều cảm xúc khó tả (náo nức, lạ lẫm, sợ hãi,...)
+ Suy nghĩ: tôi được miêu tả qua dòng hồi tưởng với những suy nghĩ đúng với lứa tuổi (những suy nghĩ lạ lẫm, lo sợ trong ngày đầu tiên đi học).
+ Hành động, lời nói: Cẩn thận nâng niu mấy quyển sách, xin mẹ được cầm bút thước, viết dòng chữ đầu tiên,...
Nhân vật chính là nhân vật “tôi”. Nhân vật ấy được nhà văn miêu tả qua các phương diện: lời nói, hành động, tâm trạng, suy nghĩ của nhân vật.
Câu 3 (trang 14, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Ngôn ngữ kể chuyện (trần thuật) có gì đặc sắc?
Đọc kĩ văn bản và nhận xét về nghệ thuật trần thuật của ngôn ngữ kể chuyện.
Ngôn ngữ kể chuyện: Đan xen tự sự, miêu tả, bố cục chặt chẽ, thống nhất. Mang chất thơ tinh tế, nhẹ nhàng.
Ngôn ngữ trần thuật trong truyện bộc lộ ý thức sử dụng ngôn ngữ có chủ ý của nhà văn, thể hiện quan điểm của tác giả đối với cuộc sống của nhân vật được miêu tả.
Câu 4 (trang 14, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Đọc trước văn bản Tôi đi học; tìm hiểu thêm thông tin về nhà văn Thanh Tịnh.
Đọc trước văn bản và tìm hiểu các thông tin về tác giả.
- Thanh Tịnh (1911 – 1988) tên khai sinh là Trần Văn Ninh, quê ở xóm Gia Lạc, ven sông Hương, ngoại ô thành phố Huế.
- Từ năm 1933, ông đi làm ở các sở tư rồi vào nghề dạy học và bắt đầu viết văn, làm thơ.
- Sáng tác của ông đều toát lên vẻ đẹp đằm thắm, êm dịu, trong trẻo
- Tác phẩm chính: Hận chiến trường (tập thơ, 1937), Quê mẹ (tập truyện ngắn, 1941), Ngậm ngải tìm trầm (tập truyện ngắn, 1943)…
- Ông được tặng giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật năm 2007
+ Thanh Tịnh (1911 – 1988) tên khai sinh là Trần Văn Ninh, quê ở xóm Gia Lạc, ven sông Hương, ngoại ô thành phố Huế.
- Từ năm 1933, ông đi làm ở các sở tư rồi vào nghề dạy học và bắt đầu viết văn, làm thơ. Những sáng tác của ông đều toát lên vẻ đẹp đằm thắm, êm dịu, trong trẻo với nhiều tác phẩm đặc sắc: Hận chiến trường (tập thơ, 1937), Quê mẹ (tập truyện ngắn, 1941), Ngậm ngải tìm trầm (tập truyện ngắn, 1943)…
- Năm 2007, ông được tặng giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.
Câu 1 (trang 15, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Những hình ảnh nào gợi nỗi nhớ cho nhân vật “tôi”?
Đọc kĩ phần đầu của văn bản và tìm các hình ảnh gợi nỗi nhớ cho nhân vật “tôi”.
Những điều gợi nỗi nhớ cho nhân vật tôi: cuối thu lá rụng, mây bàng bạc, mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ.
Những hình ảnh gợi nỗi nhớ cho nhân vật “tôi”: thời tiết cuối thu, lá rụng đầy ngoài đường, trên không có những đám mây bàng bạc.
Những hình ảnh gợi nỗi nhớ cho nhân vật "tôi" là: Hình ảnh đất trời cuối thu, lá ngoài đường rụng, đám mây bàng bạc trôi trên trời.
Câu 2 (trang 15, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Tranh minh họa liên quan đến nội dung của văn bản như thế nào?
Xem kĩ tranh minh hoạ và so sánh với nội dung của văn bản.
Tranh minh hoạ là hình ảnh một người mẹ dắt con đến trường trong khung cảnh mùa thu, hình ảnh minh hoạ này rất phù hợp với chủ đề, nội dung của văn bản khi nói về ngày đầu tiên đi học. Đây cũng là hình ảnh đầu tiên xuất hiện đầu văn bản.
Tranh minh họa miêu tả cảnh nhân vật tôi được mẹ dẫn đi trên con đường làng quen thuộc để đến trường. Khung cảnh cuối thu có lá rụng nhiều,…
Tranh minh họa có hình ảnh một người mẹ đang đưa con đến trường trong tiết trời mùa thu. Điều này giống với nội dung của văn bản kể về một buổi tựu trường trong kí ức nhân vật "tôi".
Câu 3 (trang 16, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Đọc kĩ phần (2) và trả lời câu hỏi.
Phần (2) kể về cảm nhận của nhân vật tôi lúc ở sân trường khi nghe tiếng trống tập trung, khi rời tay mẹ và chứng kiến các bạn học sinh khác khóc, khi được ông đốc an ủi.
Phần (2) kể về sự ngượng ngùng, rụt rè, tâm trạng lo sợ của nhân vật “tôi” và các cậu bạn khác trước sự việc ông đốc trường Mỹ Lý dặn dò cho năm học mới và đưa các em vào lớp học.
Phần 2 kể về cảm xúc của nhân vật “tôi” khi đứng ở sân trường.
Câu 4 (trang 16, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Tâm trạng nhân vật “tôi” thế nào khi được gọi tên?
Đọc kĩ phần (2) và trả lời câu hỏi.
Tâm trạng nhân vật “tôi” khi được gọi tên: giật mình, lúng túng, sợ hãi như quả tim ngừng đập.
Tâm trạng: giật mình, giật mình và lúng túng.
Tâm trạng của nhân vật “tôi” giật mình, lúng túng, cảm thấy như “quả tim ngừng đập” và quên luôn cả việc người mẹ đứng sau mình.
Khi nghe ông đốc đọc tên từng người nhận vật "tôi" cảm thấy như quả tim ngừng đập. Cậu quên cả mẹ đang đứng đằng sau. Khi nghe đến tên mình thì giật mình và lúng túng.
Câu 5 (trang 17, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Tại sao các bạn nhỏ lại khóc?
Đọc kĩ phần (2), dựa vào tâm trạng của nhân vật tôi và hoàn cảnh của sự việc để trả lời.
Các bạn nhỏ khóc bởi vì đây là lần đầu tiên các bạn phải rời xa bố mẹ và bước vào một môi trường mới. Cảm giác đó khiến các bạn nhỏ chưa thể thích ứng và lo sợ.
Vì đây là lần đầu tiên các bạn phải rời xa bố mẹ và bước vào một môi trường mới.
Các bạn nhỏ khóc vì phải xếp hàng vào lớp, đồng nghĩa với việc các bạn rời xa vòng tay, sự bao bọc của người thân để bắt đầu cho tiết học đầu tiên.
Các bạn nhỏ khóc vì sắp chia tay bố mẹ và cảm lạ lẫm, sợ hãi khi phải bước vào một môi trường mới, vô cùng xa lạ.
Câu 6 (trang 17, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Sự thay đổi tâm trạng của nhân vật “tôi” thể hiện trong phần (3) như thế nào?
Đọc kĩ phần (3) và trả lời câu hỏi
Sự thay đổi tâm trạng của nhân vật “tôi” thể hiện trong phần (3): cảm nhận được mùi hương lạ, thấy lạ với bức hình treo trên tường, lạm nhận bàn ghế, chỗ ngồi là của mình; không hề thấy xa lạ với người bạn mới ngồi bên; nhìn theo cánh chim... một kỉ niệm cũ sống lại.
Sự thay đổi tâm trạng của nhân vật “tôi” thể hiện trong phần (3): không còn cảm thấy bỡ ngỡ, sợ sệt mà cảm thấy mọi thứ trong lớp học thân quen.
- Sự thay đổi tâm trạng của nhân vật “tôi” thể hiện trong phần (3):
+ Cảm xúc hồi hộp, bỡ ngỡ dâng lên man mác trong lòng khi chú bé khi vào lớp học, cảm thấy một mùi hương lạ xông lên trong lớp.
+ Thấy lạ lạ và hay hay khi mắt hướng về những tấm hình treo trên tường.
+ Không cảm thấy xa lạ khi ngồi cạnh một người bạn mà chưa hề quen biết.
+ Chăm chỉ vòng tay lên bàn nhìn thầy viết và đánh vần theo.
Tâm trạng của nhân vật tôi chuyển đổi: cậu vừa bỡ ngỡ với mọi thứ xung quanh nhưng cảm thấy chúng chúng thân quen đến lạ.
Câu 1 (trang 18, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Theo em, cốt truyện Tôi đi học thuộc dạng nào dưới đây?
A. Kể lại sự việc khác thường, kì lạ
B. Kể lại sự việc giản dị, đời thường mà giàu chất thơ
C. Kể lại sự việc có nội dung trào phúng, châm biếm, hài hước
D. Kể lại sự việc có nội dung giàu tính triết lí
Đọc kĩ văn bản và trả lời câu hỏi
B. Kể lại sự việc giản dị, đời thường mà giàu chất thơ
Câu 2 (trang 18, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Cảnh vật trong truyện được nhìn qua con mắt của ai và được nhớ lại theo trình tự nào? Nêu một số chi tiết nổi bật của cảnh vật trong phần (1).
Đọc kĩ văn bản và trả lời câu hỏi.
Cảnh vật trong truyện được nhìn qua con mắt của nhân vật tôi và được nhớ lại theo trình tự thời gian (hiện tại-> quá khứ), không gian (trên đường đến trường → sân trường Mĩ Lí → trong lớp học).
Một số chi tiết nổi bật của cảnh vật trong phần (1):
+ Buổi mai đầy sương thu và gió lạnh.
+ Con đường quen thuộc trở nên xa lạ.
+ Cảnh vật thay đổi vì chính lòng “tôi” thay đổi.
- Cảnh vật trong truyện được nhìn qua con mắt của nhân vật “tôi” và được nhớ lại theo trình tự thời gian: Từ hiện tại hồi tưởng về quá khứ, tiết trời cuối thu, hình ảnh em nhỏ tới trường → Dòng hồi tưởng của nhân vật "tôi" về con đường cùng mẹ tới trường → Cảm giác nhân vật "tôi" khi nhìn thấy ngôi trường trong ngày khai giảng → Tâm trạng hồi hộp của nhân vật "tôi" khi ngồi vào chỗ của mình trong tiết học đầu tiên.
- Một số chi tiết nổi bật của cảnh vật trong phần (1):
+ Trong tiết trời cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều, trên không có những đám mây bàng bạc.
+ Một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, đi trên con đường làng dài và hẹp.
+ Dọc đường thấy mấy cậu nhỏ trạc bằng tuổi tôi áo quần tươm tất, nhí nhảnh gọi tên nhau hay trao sách vở cho nhau xem mà tôi thèm.
Câu 3 (trang 18, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Phân tích sự thay đổi tâm trạng của nhân vật “tôi” trong ngày đầu tiên tới lớp. Chỉ ra tác dụng của một số câu văn miêu tả và hình ảnh so sánh trong việc khắc họa tâm trạng nhân vật.
Đọc kĩ văn bản và trả lời câu hỏi.
Sự thay đổi tâm trạng của nhân vật “tôi” trong ngày đầu tiên tới lớp:
- Trên đường cùng mẹ đến trường: thấy “lạ”, trong lòng “đang có sự thay đổi lớn”, cảm thấy trang trọng và đứng đắn; Nâng niu mấy quyển vở, muốn thử sức cầm bút.
- Mới đến trường: ngạc nhiên, cảm thấy nhỏ bé, lo sợ.
- Nghe gọi tên và rời tay mẹ: giật mình, lúng túng, sợ hãi như quả tim ngừng đập.
- Ngồi trong lớp: mùi hương lạ, thấy lạ với bức hình treo trên tường, lạm nhận bàn ghế, chỗ ngồi là của mình; không hề thấy xa lạ với người bạn mới ngồi bên; Nhìn theo cánh chim... một kỉ niệm cũ sống lại.
Tác dụng của một số câu văn miêu tả và hình ảnh so sánh trong việc khắc họa tâm trạng nhân vật:
- “... những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cánh hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng” → tình cảm đẹp đẽ, trong sáng của cậu bé lần đầu đi học.
- “Ý nghĩ ấy thoáng qua trong trí tôi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi” → tâm hồn mơ mộng của trẻ thơ không bận tâm quá nhiều điều gì.
- “Họ như con chim non đứng bên bờ tổ nhìn quãng trời rộng muốn bay, nhưng còn ngập ngừng e sợ” → sự non nớt, khát vọng của những cậu học sinh.
- “Hết co lên một chân, các cậu lại duỗi mạnh như đá một quả banh tưởng tượng”→ lòng người hồi hộp với tiếng trống.
- “trường Mĩ Lí trông vừa xinh xắn, vừa oai nghiêm như cái đình làng Hòa Ấp”→ cái nhìn đẹp đẽ của trẻ thơ về ngôi trường.
- Sự thay đổi tâm trạng của nhân vật “tôi” trong ngày đầu tiên tới lớp:
+ Tâm trạng của nhân vật “tôi” trên con đường tới trường: Cảm thấy trang trọng và đứng đắn, trong lòng tưng bừng rộn rã khi được mẹ hiền âu yếm nắm tay dẫn đi trên con đường làng quen thuộc dài và hẹp. Chú bé bâng khuâng, tự hào khi thấy mình đã lớn khôn.
+ Tâm trạng của nhân vật “tôi” lúc ở sân trường: Khi đứng trước ngôi trường, chú bé càng hồi hộp, bỡ ngỡ và ngạc nhiên, chú cảm thấy trường của mình vừa xinh xắn vừa oai nghiêm. Khi chú đứng giữa sân trường rộng lớn thì lại mang cảm giác lo sợ vẩn vơ. Và chú bé cũng như nhiều cậu học trò khác, bỡ ngỡ đứng nép bên người thân, chỉ dám nhìn một nửa và đi từng bước nhẹ.
+ Tâm trạng của nhân vật “tôi” khi trống trường vang lên: Chú bé cảm thấy mình bơ vơ, vụng về và đầy lúng túng. Lúc nghe ông đốc đọc tên từng người, chú bé hồi hộp đến mức cảm thấy như “quả tim ngừng đập”
+ Tâm trạng của nhân vật “tôi” khi trong lớp học: bước vào lớp học với cảm xúc hồi hộp, bỡ ngỡ, thấy mọi tấm hình treo trên tường đều lạ lạ và hay hay.
- Tác dụng của việc sử dụng câu văn miêu tả và hình ảnh so sánh trong việc khắc họa tâm trạng nhân vật: đã giúp thể hiện rõ nét tâm trạng một cách sâu sắc, xúc động, lột tả được những cung bậc cảm xúc của nhân vật trong sự kiện lần đầu tiên đến trường.
Câu 4 (trang 18, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Truyện ngắn Tôi đi học là một truyện ngắn giàu chất thơ. Theo em, điều gì tạo nên đặc điểm ấy (về nội dung, hình thức, ngôn ngữ)?
Đọc kĩ văn bản và nhận xét về nghệ thuật của văn bản.
Chất trữ tình của truyện được tạo nên bởi: chủ đề trong sáng, lời kể tự nhiên giàu chất biểu cảm theo dòng hồi tưởng của tác giả, kết hợp hài hòa giữa kể tả và bộc lộ tâm trạng cảm xúc.
- Về nội dung: truyện được kể theo dòng hồi tưởng của nhân vật tôi với những dòng cảm xúc, những diễn biến tâm trạng khác nhau của nhân vật. Đồng thời, cách tác giả xây dựng nhân với với những mỗi quan hệ, những tình cảm bình dị, đầy thân thương song cũng rất dịu dàng và đẹp đẽ.
+ Người thầy "với cặp mắt hiền từ và cảm động"
+ Những người bạn thuở ấu thơ với biết bao kỉ niệm khó quên và cả những người bạn mới quen.
+ Người mẹ với tình yêu thương con vô bờ bến, điều đó được thể hiện rõ nét qua những cảm nhận và cách miêu tả tinh tế, dạt dào cảm xúc của chính tác giả.
- Về hình thức, ngôn ngữ: truyện được nhà văn sử dụng những câu văn giàu cảm xúc với giọng điệu nhẹ nhàng, những hình ảnh so sánh độc đáo và việc sử dụng hàng loại các từ láy
+ Các hình ảnh so sánh: "...như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng", "...như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi", "...như con chim con đứng bên bờ tổ, nhìn quãng trời rộng muốn bay, nhưng còn ngập ngừng e sợ"...+ Sử dụng từ láy trong việc miêu tả khung cảnh thiên nhiên và tái hiện chân thực, rõ nét cảm xúc bỡ ngỡ, rụt rè của nhân vật tôi trong ngày tựu trường.
Nội dung: Toàn bộ tác phẩm là những dòng hồi tưởng, những dòng cảm xúc, những diễn biến tâm trạng khác nhau của nhân vật "tôi". Cách tác giả xây dựng nhân vật với những mối quan hệ, những tình cảm bình dị, thân thương song rất dịu dàng, đẹp đẽ.
Hình thức: Truyện kết hợp hài hòa giữa miêu tả, tự sự và biểu cảm; bố cục được sắp xếp theo dòng hồi tưởng của nhân vật về buổi tựu trường đầu tiên nên dễ cảm nhận.
Ngôn ngữ: Sử dụng những câu văn giàu cảm xúc với giọng điệu nhẹ nhàng, những hình ảnh so sánh độc đáo và việc sử dụng hàng loạt các từ láy trong việc miêu tả khung cảnh thiên nhiên, tái hiện chân thực, rõ nét cảm xúc bỡ ngỡ, rụt rè của nhân vật tôi trong ngày tựu trường.
Câu 5 (trang 18, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Văn bản Tôi đi học đã nói giúp những suy nghĩ và tình cảm gì của rất nhiều người đọc? Điều đó còn có ý nghĩa với cuộc sống hôm nay như thế nào?
Đọc kĩ văn bản và rút ra ý nghĩa.
Dòng cảm xúc của nhân vật “tôi” trong truyện thật tự nhiên, chân thật và hồn nhiên, khơi gợi kí ức của mỗi người trong ngày đầu tiên tới trường. Đó là cảm xúc bồi hồi, xúc động trước thiên nhiên, con người trong một ngày đặc biệt.
→ Những cảm xúc chân thật, hồn nhiên ngày đầu tiên tới trường sẽ còn sống mãi trong lòng mỗi người. Đó là những cảm xúc trong trẻo, đẹp đẽ nhất.
Văn bản khơi gợi kí ức của mỗi người trong ngày đầu tiên tới trường, đó là cảm xúc bồi hồi, xúc động, trong trẻo, đẹp đẽ nhất và sẽ còn sống mãi trong lòng mỗi người.
Văn bản Tôi đi học được viết lên bằng chính kỉ niệm của những ngày thơ ấu, của ngày đầu tiên đến trường, những trang văn đầy chất thơ và sâu lắng trữ tình. Bởi vậy, thông qua tâm trạng của nhân vật tôi lần đầu tiên đến trường đã phần nào nói lên tâm trạng của biết bao người đã trải qua thời thơ ấu dưới mái trường. Nhà văn Thanh Tịnh đã nói hộ ta biết bao nhiêu điều về cái ngày đầu tiên lưu luyến ấy, khiến ai đã một lần đọc không thể nào không cảm nhận như chính là cảm xúc của mình, là nỗi lòng mình vậy. Đó là sức lây lan kỳ diệu của truyện ngắn trữ tình này nên điều đó vẫn còn có ý nghĩa với cuộc sống hôm nay.
Văn bản Tôi đi học đã thay nhiều người đọc nói lên những nỗi nhớ về những năm tháng một thời cắp sách tới trường. Điều đó khơi dậy trong lòng bao người hình dáng ngày đầu đến trường trong kí ức. Đó là những kỉ niệm đẹp, những khoảnh khắc không thể quên.
Câu 6 (trang 18, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Bằng sự trải nghiệm của bản thân, hãy tưởng tượng mình là “người bạn tí hon” hôm ấy ngồi cạnh nhân vật “tôi” trong truyện, hôm ấy, em sẽ nói với “tôi” điều gì?
Tưởng tượng mình là một người bạn của nhân vật “tôi” và trả lời câu hỏi.
Tưởng tượng mình là “người bạn tí hon” ngồi cạnh nhân vật “tôi” trong truyện, hôm ấy, em sẽ nói với “tôi” rằng: Chào bạn! Rất vui khi chúng ta được ngồi cạnh nhau trong lớp học này. Cậu và tớ hãy cùng nhau cố gắng nhé!
Bằng sự trải nghiệm của bản thân, hãy tưởng tượng mình là “người bạn tí hon” ngồi cạnh nhân vật “tôi” trong truyện, hôm ấy, em sẽ nói với “tôi”: Chào cậu, ngày đầu tiên đi học thật nhiều cung bậc cảm xúc nhỉ! Chắc có lẽ đây sẽ là ngày mà cậu sẽ không bao giờ quên trên con đường học tập của mình phải không? Hy vọng cậu sẽ có những trải nghiệm thú vị tại ngôi trường này, bên những người bạn đáng yêu, và đặc biệt là cùng với tớ, người sẽ ngồi sát bên, cùng “kề vai sát cánh” với cậu trong năm học này nhé! Chúng ta hãy cùng chăm chỉ học tập và tạo nên những kỉ niệm đẹp đẽ tại nơi đây nhé!
Nếu bản thân trở thành “người bạn tí hon” ngồi cạnh nhân vật “tôi” trong truyện, hôm ấy, em sẽ nói với “tôi”: Này cậu, hãy cố gắng học tập thật tốt và trân trọng những năm tháng còn được ngồi trên ghế nhà trường, bởi đó là những kỉ niệm đẹp nhất, hồn nhiên và trong sáng nhất của đời người.
Câu 1 (trang 14, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Tóm tắt nội dung văn bản (Truyện kể lại sự việc gì? Sự việc ấy xảy ra trong bối cảnh nào? Cốt truyện có gì đặc biệt?,…)
Đọc kĩ văn bản và tóm lược lại các nội dung chính.
Văn bản "Tôi đi học" là những dòng hồi tưởng của tác giả về buổi tựu trường. Những cảm xúc bồi hồi, háo hức của nhân vật "tôi" khi được mẹ đưa đến trường trên con đường làng quen thuộc. Những cảnh vật, con người thân quen bỗng trở nên kì lạ khi trong lòng tác giả cũng có sự thay đổi lớn: "Hôm nay tôi đi học".
Câu 2 (trang 14, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Nhân vật chính là ai? Nhân vật ấy được nhà văn miêu tả ở những phương diện nào (ngoại hình, lời nói, hành động, tâm trạng và mối quan hệ với các nhân vật khác,…)?
Đọc kĩ văn bản, tìm ra nhân vật chính và các chi tiết về nhân vật chính.
- Nhân vật chính: người kể chuyện xưng “tôi”
- Được miêu tả qua các phương diện:
+ Tôi là một chú bé chuẩn bị bước vào lớp 1.
+ Cảm xúc: khó tả (náo nức, lạ lẫm, sợ hãi,...)
+ Suy nghĩ: đúng với lứa tuổi (những suy nghĩ lạ lẫm, lo sợ trong ngày đầu tiên đi học).
+ Hành động, lời nói: Cẩn thận nâng niu mấy quyển sách, xin mẹ được cầm bút thước, viết dòng chữ đầu tiên,...
Câu 3 (trang 14, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Ngôn ngữ kể chuyện (trần thuật) có gì đặc sắc?
Đọc kĩ văn bản và nhận xét về nghệ thuật trần thuật của ngôn ngữ kể chuyện.
Đan xen tự sự, miêu tả, bố cục chặt chẽ, thống nhất, mang chất thơ tinh tế, nhẹ nhàng.
Câu 4 (trang 14, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Đọc trước văn bản Tôi đi học, tìm hiểu thêm thông tin về nhà văn Thanh Tịnh.
Đọc trước văn bản và tìm hiểu các thông tin về tác giả.
- Thanh Tịnh (1911 – 1988) tên khai sinh là Trần Văn Ninh, quê ở xóm Gia Lạc, ven sông Hương, ngoại ô thành phố Huế.
- Từ năm 1933, ông đi làm ở các sở tư rồi vào nghề dạy học và bắt đầu viết văn, làm thơ.
- Sáng tác của ông đều toát lên vẻ đẹp đằm thắm, êm dịu, trong trẻo
- Tác phẩm chính: Hận chiến trường (tập thơ, 1937), Quê mẹ (tập truyện ngắn, 1941), Ngậm ngải tìm trầm (tập truyện ngắn, 1943)…
- Ông được tặng giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật năm 2007.
Câu 1 (trang 14, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Những hình ảnh nào gợi nỗi nhớ cho nhân vật “tôi”?
Đọc kĩ phần đầu của văn bản và tìm các hình ảnh gợi nỗi nhớ cho nhân vật “tôi”.
Hình ảnh: cuối thu lá rụng, mây bàng bạc, mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ.
Câu 2 (trang 14, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Tranh minh họa liên quan đến nội dung của văn bản như thế nào?
Xem kĩ tranh minh hoạ và so sánh với nội dung của văn bản.
Tranh minh họa về hình ảnh người mẹ dắt con đi trên con đường làng trong buổi tựu trường. Đây cũng là hình ảnh đầu tiên xuất hiện đầu văn bản.
Câu 3 (trang 15, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Đọc kĩ phần (2) và trả lời câu hỏi.
Kể về cảm nhận của nhân vật tôi lúc ở sân trường khi nghe tiếng trống tập trung, khi rời tay mẹ và chứng kiến các bạn học sinh khác khóc, khi được ông đốc an ủi.
Câu 4 (trang 16, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Tâm trạng nhân vật “tôi” thế nào khi được gọi tên?
Đọc kĩ phần (2) và trả lời câu hỏi.
Tâm trạng: giật mình, giật mình và lúng túng.
Câu 5 (trang 17, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Tại sao các bạn nhỏ lại khóc?
Đọc kĩ phần (2), dựa vào tâm trạng của nhân vật tôi và hoàn cảnh của sự việc để trả lời.
Vì đây là lần đầu tiên các bạn phải rời xa bố mẹ và bước vào một môi trường mới.
Câu 6 (trang 17, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Sự thay đổi tâm trạng của nhân vật “tôi” thể hiện trong phần (3) như thế nào?
Đọc kĩ phần (3) và trả lời câu hỏi.
Sự thay đổi tâm trạng của nhân vật “tôi” thể hiện trong phần (3): không còn cảm thấy bỡ ngỡ, sợ sệt mà cảm thấy mọi thứ trong lớp học thân quen.
Câu 1 (trang 18, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Theo em, cốt truyện Tôi đi học thuộc dạng nào dưới đây?
A. Kể lại sự việc khác thường, kì lạ
B. Kể lại sự việc giản dị, đời thường mà giàu chất thơ
C. Kể lại sự việc có nội dung trào phúng, châm biếm, hài hước
D. Kể lại sự việc có nội dung giàu tính triết lí
Đọc kĩ văn bản và trả lời câu hỏi.
B. Kể lại sự việc giản dị, đời thường mà giàu chất thơ
Câu 2 (trang 18, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Cảnh vật trong truyện được nhìn qua con mắt của ai và được nhớ lại theo trình tự nào? Nêu một số chi tiết nổi bật của cảnh vật trong phần (1).
Đọc kĩ văn bản và trả lời câu hỏi.
Cảnh vật trong truyện được nhìn qua con mắt của nhân vật tôi và được nhớ lại theo trình tự thời gian, không gian.
Một số chi tiết nổi bật của cảnh vật trong phần (1): Buổi mai đầy sương thu và gió lạnh; Con đường quen thuộc trở nên xa lạ; Cảnh vật thay đổi vì chính lòng “tôi” thay đổi.
Câu 3 (trang 18, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Phân tích sự thay đổi tâm trạng của nhân vật “tôi” trong ngày đầu tiên tới lớp. Chỉ ra tác dụng của một số câu văn miêu tả và hình ảnh so sánh trong việc khắc họa tâm trạng nhân vật.
Đọc kĩ văn bản và trả lời câu hỏi.
Sự thay đổi tâm trạng của nhân vật “tôi” trong ngày đầu tiên tới lớp:
- Trên đường cùng mẹ đến trường: thấy “lạ”, trong lòng “đang có sự thay đổi lớn”, cảm thấy trang trọng và đứng đắn; Nâng niu mấy quyển vở, muốn thử sức cầm bút.
- Mới đến trường: ngạc nhiên, cảm thấy nhỏ bé, lo sợ.
- Nghe gọi tên và rời tay mẹ: giật mình, lúng túng, sợ hãi như quả tim ngừng đập.
- Ngồi trong lớp: mùi hương lạ, thấy lạ với bức hình treo trên tường, lạm nhận bàn ghế, chỗ ngồi là của mình; không hề thấy xa lạ với người bạn mới ngồi bên; Nhìn theo cánh chim... một kỉ niệm cũ sống lại.
Tác dụng của một số câu văn miêu tả và hình ảnh so sánh trong việc khắc họa tâm trạng nhân vật:
- “... những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cánh hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng” => tình cảm đẹp đẽ, trong sáng của cậu bé lần đầu đi học.
- “Ý nghĩ ấy thoáng qua trong trí tôi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi” => tâm hồn mơ mộng của trẻ thơ không bận tâm quá nhiều điều gì.
- “Họ như con chim non đứng bên bờ tổ nhìn quãng trời rộng muốn bay, nhưng còn ngập ngừng e sợ” => sự non nớt, khát vọng của những cậu học sinh.
- “Hết co lên một chân, các cậu lại duỗi mạnh như đá một quả banh tưởng tượng”=> lòng người hồi hộp với tiếng trống.
- “trường Mĩ Lí trông vừa xinh xắn, vừa oai nghiêm như cái đình làng Hòa Ấp”=> cái nhìn đẹp đẽ của trẻ thơ về ngôi trường.
Câu 4 (trang 18, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Truyện ngắn Tôi đi học là một truyện ngắn giàu chất trữ tình. Theo em, điều gì tạo nên đặc điểm ấy (về nội dung, hình thức, ngôn ngữ)?
Đọc kĩ văn bản và nhận xét về nghệ thuật của văn bản.
Chủ đề trong sáng, lời kể tự nhiên giàu chất biểu cảm theo dòng hồi tưởng của tác giả, kết hợp hài hòa giữa kể tả và bộc lộ tâm trạng cảm xúc.
Câu 5 (trang 18, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Văn bản Tôi đi học đã nói hộ được những suy nghĩ và tình cảm gì của rất nhiều người đọc? Điều đó còn có ý nghĩa với cuộc sống hôm nay như thế nào?
Đọc kĩ văn bản và rút ra ý nghĩa.
Văn bản khơi gợi kí ức của mỗi người trong ngày đầu tiên tới trường, đó là cảm xúc bồi hồi, xúc động, trong trẻo, đẹp đẽ nhất và sẽ còn sống mãi trong lòng mỗi người.
Bằng sự trải nghiệm của bản thân, hãy tưởng tượng mình là “người bạn tí hon” hôm ấy ngồi cạnh nhân vật “tôi” trong truyện, hôm ấy, em sẽ nói với “tôi” điều gì?
Tưởng tượng mình là một người bạn của nhân vật “tôi” và trả lời câu hỏi.
Em sẽ nói với “tôi” rằng: Chào bạn! Rất vui khi chúng ta được ngồi cạnh nhau trong lớp học này. Cậu và tớ hãy cùng nhau cố gắng nhé!
